6- MALIN NE KADARI
ALLAH YOLUNDA VASİYYET EDİLEBİLİR?
حدثنا قتيبة
حدثنا جرير عن
عطاء بن
السائب عن أبي
عبد الرحمن
السلمي عن سعد
بن مالك قال
عادني رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
وأنا مريض فقال
أوصيت قلت نعم
قال بكم قلت
بمالي كله في
سبيل الله قال
فما تركت
لولدك قلت هم
أغنياء بخير
قال أوص
بالعشر فما
زلت أناقصه
حتى قال أوص
بالثلث
والثلث كثير
Sa’d b. Mâlik (r.a.)’den
rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v.) hasta iken ziyaretime geldi
ve dedi ki: “Malların konusunda vasiyetin varmı?” “Evet” dedim. “Ne kadarını?” buyurdu. Ben de: “Tüm malımı
Allah yolunda vakfettim” dedim. Bu sefer: “Çocuklarına ne bıraktın?” buyurdu.
Ben de: “Onlar zengin ve bolluk içindedirler” dedim. O’da: “Onda birini vasiyet
et” buyurdu. Sa’d diyor ki: “Bu konuda daha fazlasını vasiyet edebilmek için
direttim sonunda; “Üçte birini vasiyet et, üçte birde çoktur” buyurdular.
Diğer tahric: Müslim,
Vasıyye; Buhârî, Vasiyet
قال أبو عبد
الرحمن ونحن
نستحب أن ينقص
من الثلث لقول
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم والثلث كثير
قال وفي الباب
عن بن عباس
قال أبو عيسى
حديث سعد حديث
حسن صحيح وقد
روي عنه من
غير وجه وقد
روي عنه
والثلث كثير
والعمل على
هذا عند أهل
العلم لا يرون
أن يوصي الرجل
بأكثر من
الثلث
ويستحبون أن
ينقص من الثلث
قال سفيان
الثوري كانوا
يستحبون في
الوصية الخمس
دون الربع
والربع دون الثلث
ومن أوصى
بالثلث فلم
يترك شيئا ولا
يجوز له إلا
الثلث
Ebû Abdurrahman şöyle
diyor: Rasûlullah (s.a.v.)’in üçte bir de çoktur buyurmasından dolayı biz üçte
birin altına inmesini müstehab görürüz.
Tirmîzî: Bu konuda İbn
Abbâs’tan da hadis rivâyet edilmiştir.
Tirmîzî: Sa’d hadisi
hasen sahihtir. Değişik şekillerde de rivâyet edilmiştir; “Üçte biride çoktur”
veya “Üçte biride büyüktür” şeklinde de rivâyet edilmiştir. İlim adamları
uygulamalarını bu hadisle yaparlar, üçte birinden fazlasının vasıyyet
edilmemesi görüşündedirler. Üçte birinin altına inmesini müstehab görürler.
“Sûfyân es Sevrî diyor ki: Alimlerimiz vasiyetin dörtte bire inmeksizin beşte
bir olarak yapılmasını müstehab görürler veya üçte bire varmaksızın dörtte bir
vasiyyeti de hoş karşılamışlardır. Her kim malının üçte birini vasiyet etmişse
başka da vasiyet için bir şey bırakmamış demektir. Ancak üçte biri vasiyet
etmesi caizdir.